औषधी वनस्पती ( Medicinal Herbs Farming )

काही वर्षांपूर्वी देखील औषधी वनस्पती आणि औषधी वनस्पतींच्या वापराच्या पुराव्यांचे काही तुकडे आहेत. युनानी हाकीम्स, भारतीय वैद, युरोपियन आणि भूमध्य संस्कृती या वनस्पतींचा उपयोग लोकांच्या बरे करण्यासाठी करतात. “औषधी वनस्पती” औषधी वनस्पतींमध्ये औषधी वनस्पतींसाठी वापरल्या जाणार्‍या वनस्पतींचा अभ्यास करतात. या औषधी वनस्पती आणि औषधी वनस्पती विविध औषधे, अन्न, फ्लेव्होनॉइड आणि स्किनकेअर उत्पादने आणि अत्तरेमध्ये वापरली जातात.

औषधी वनस्पती वापरण्याची कारणेः(Reasons to use herbs:)

जेव्हा नैसर्गिक औषधे वापरली जातात तेव्हा कोणतेही दुष्परिणाम होत नाहीत कारण औषधी वनस्पतींचे उपचार निसर्गाशी सुसंगत असतात. औषधी वनस्पती घरी आणल्या जातात तेव्हा तेथे कोणतीही मोठी गुंतवणूक नसते. औषधी औषधांच्या बॉक्सच्या तुलनेत, ही झाडे स्वस्त आहेत. पाने, साल, बिया किंवा औषधी वनस्पतींचा कोणताही भाग कोणत्याही वयोगटातील लोक घेऊ शकतात. हर्बल औषधे किंवा औषधी वनस्पती टिकाऊ पर्याय आहेत. आधुनिक काळातील बहुतेक औषधे विंचू किंवा अश्वशक्तीच्या खेकड्यांसारख्या अनेक सजीवांचा वापर करतात. म्हणून, औषधी वनस्पती वापरणे ही एक पर्यावरणास अनुकूल निवड आहे. औषधी वनस्पती आणि स्वयंपाक करताना वापरलेली झाडे शरीराला मदत करणारे त्यांचे गुणधर्म टिकवून ठेवतात. कोथिंबीर किंवा आल्याचा वापर बहुधा नियमित भारतीय पदार्थांमध्ये केला जातो आणि तो खरोखर फायदेशीर असतो.

औषधी वनस्पती : औषधी वनस्पती घरी आणण्यासाठी पुरेशी कारणे आहेत आणि अशा प्रकारे विविध औषधी वनस्पती आणि त्यांचा उपयोग माहित असणे आवश्यक आहे. या औषधी वनस्पतींवर लक्ष द्या ज्या घरात वाढू शकतात. कमीतकमी काळजी घेतल्यास ही झाडे आपले कायमचे रक्षण करतात.

१. अजवाइन: (ajwain)

अजवाइन वनस्पती क्लस्टर्समध्ये वाढते आणि मनी प्लांट्ससारखेच दिसते. अजवाइनच्या झाडाच्या पानांना सुंदर लाटा आहेत आणि त्यांना नियमितपणे ट्रिमिंगची आवश्यकता असते. ते थेट सूर्यप्रकाश सहन करू शकतात आणि विपुल प्रमाणात वाढू शकतात. अजवाइन किंवा कॅरमच्या बियामध्ये अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म असतात जे पेप्टिक अल्सर सारख्या पोटाच्या समस्येवर उपचार करतात, रक्तदाब कमी करतात, पचन वाढवते आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करतात.

२. कोरफड : (korfad)

कोरफड Vera जगातील कदाचित सर्वात प्राचीन औषधी वनस्पती आहे. जागेचे सौंदर्यीकरण आणि जेल वापरण्यासाठी बरेच लोक घरातच याचा वापर करतात. काहीजण कोरफड Vera रस पिणे पसंत करतात तर काही तरुण त्वचा आणि मानेसाठी त्वचा आणि केसांवर जेल वापरतात. सौंदर्यप्रसाधने आणि औषध उद्योगातही या वनस्पतीचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जातो. कोरफड Vera चा अर्क हा एक चमकदार त्वचा रोग बरा करणारा आहे. कोरफड Vera जेल त्वचा जखम, जळजळ, त्वचा जळजळ, कट आणि कीटक चावणे शांत करण्यास मदत करते. यामुळे त्वचेवरील सूज देखील कमी होते.

३. तुळस: (Tulas)

बर्‍याच उबदार तपमान, पाण्याची निचरा होणारी माती, नियमित पाणी पिण्याची, रोपांची छाटणी आणि महिन्यातून एकदा सुपिकता करणे म्हणजे सर्व तुळशीच्या वनस्पतीला हवे आहे. त्या बदल्यात, ते मजबूत प्रतिकारशक्ती प्रदान करते, उत्तम पाचक प्रणाली, दाहक रोगांवर उपचार करते, मुक्त मूलगामी संघर्ष करते, त्वचा त्वचेला स्वच्छ करते, मधुमेह कमी करते, औदासिन्य कमी करते आणि शरीराला डिटॉक्सिफाय करते. वेगवेगळ्या डिशेस, सूपमध्ये किंवा सॅलडमध्ये अलंकार म्हणून – तुळशीचे सेवन केले जाते.

४. खाडी पाने: (Khadi Pane)

चांगल्या निचरा झालेल्या मातीत आणि कंपोस्टच्या उदार प्रमाणात पुरवठा सह, तमालदार झाडाची फळे चांगली मिळतात. कोणत्याही भारतीय घरात, तमालपत्र सामान्यत: शाकाहारी ते मांसाहारातील विविध पदार्थांमध्ये वापरली जाते. हे पान काही जण कर्करोग, वायू, कोंडा आणि सांधेदुखी किंवा उकळण्यावर उपचार करण्यासाठी वापरतात. काहीजण चहामध्ये वापरण्यास प्राधान्य देतात आणि पाण्यात उकडलेले तमालपत्र एक अप्रतिम खोकला सिरप आहे. वेगवेगळ्या पदार्थांमध्ये तमालपत्र चुरा आणि त्याचे सेवन करण्याचे सुचविले आहे. यात व्हिटॅमिन ए, बी 6, सी, लोह, मॅंगनीज आणि कॅल्शियमसमवेत विविध सूक्ष्म पोषक घटक असतात.

५. धणे: (Dhane)

निरोगी कोथिंबीर रोपाची देखभाल करण्यासाठी पिण्याचे पाणी व खत देणे आवश्यक आहे. कोथिंबीरमध्ये व्हिटॅमिन सी, के, कॅल्शियम, प्रथिने, पोटॅशियम, थायमिन, फॉस्फरस, नियासिन आणि कॅरोटीन असते. कोथिंबिरीची पाने इन्सुलिन स्राव उत्तेजित करते आणि रक्तातील साखरेची पातळी कमी करते. हे कोलेस्टेरॉलची पातळी देखील कमी करते, अल्झायमर रोगाचा उपचार करते, यकृताचे चांगले कार्य आणि आतड्यांसंबंधी हालचाल करण्यास प्रोत्साहन देते, संधिवात सारख्या दाहक रोगांना कमी करते, तोंडाचे व्रण बरे करते, डोळ्याच्या आजारांना अँटिऑक्सिडंट्सपासून बचावते आणि अशक्तपणा बरे करते.

६. कढीपत्ता:(Kadhipatta)

कढीपत्ता हा आणखी एक भारतीय मसाला आहे. चिडवण्यासाठी, विविध साइड डिश आणि मुख्य डिशेस करी पाने वयोगटापासून वापरल्या जातात. हे वजन कमी करण्यास, पेचिशपणा आणि बद्धकोष्ठतेवर उपचार करते, मधुमेह रूग्णांसाठी चांगले, जखमा आणि कट बरे करते, दृष्टी चांगली देते, मळमळ दूर करते आणि स्मरणशक्ती सुधारते.

७. लॅव्हेंडर: (lavendor)

समृद्ध लव्हेंडर वनस्पतीसाठी संपूर्ण सूर्य आणि पाण्याची निचरा होणारी माती ही मुख्य आवश्यकता आहे. ही औषधी वनस्पती मूळ आहे आफ्रिका आणि भूमध्य समुद्राच्या पर्वत. हे आवश्यक तेलासाठी विशिष्ट प्रमाणात लोकप्रिय आहे जे विशिष्ट लैव्हेंडर प्रजातींच्या फुलांच्या स्पाइक्सच्या ऊर्धपातनातून प्राप्त होते. या तेलामध्ये कॉस्मेटिक आणि औषधी दोन्ही उपयोग आहेत. लैव्हेंडर ऑइलमध्ये एंटीसेप्टिक आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म असतात आणि यामुळे बर्न्स आणि बग चाव्याव्दारे बरे करण्यास मदत होते. लैव्हेंडर तेल देखील तणाव, चिंता, नैराश्य आणि निद्रानाश बरा करण्यासाठी एक उत्तम एजंट आहे. लैवेंडर चहा पचन समस्या आणि मळमळ दूर करण्यात देखील महत्त्वपूर्ण आहे.

८. पुदीना: (Pudina)

पुदीना वनस्पतींना ओलसर माती, उबदार तपमान आणि अंशतः तेजस्वी सूर्यप्रकाशाची आवड असते. पुदीनाची झाडे थंडीतल्या संवेदना म्हणून ओळखल्या जातात कारण त्या वादविवाद करतात. ताजी किंवा वाळलेल्या परिस्थितीत – ते खाद्यपदार्थांमध्ये अलंकार म्हणून वापरले जातात. पुदीना चटणी भारतीयांमध्ये खूप प्रसिद्ध आहे. पुदीना हा व्हिटॅमिन ए, मॅंगनीज, फोलेट आणि लोहाचा उत्तम स्रोत आहे. हे चिडचिडे आतड्यांसंबंधी प्रणाली सुधारते, मेंदूची कार्यक्षमता सुधारते, पचनास सहाय्य करते, शीत लक्षणे देखील सुधारते आणि श्वासोच्छवासाचा सर्वात सोपा इलाज आहे.

९. मोहरी: (Mohari)

पिवळ्या मोहरीच्या बियामध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे, बहुपदी आणि खनिजे असतात. मोहरीचे दाणे सेलेनियममध्ये समृद्ध असतात ज्यात भरपूर प्रमाणात दाहक-विरोधी असतात. ते मॅग्नेशियम देखील समृद्ध आहेत आणि यामुळे दम्याचा झटका तीव्र होण्यास कमी संधी, संधिशोधाची लक्षणे आणि रक्तदाब कमी होण्यास मदत होते. मोहरीचे दाणे पचनसाठी उत्कृष्ट असतात कारण ते शरीराची चयापचय वाढवतात.