शेतकऱ्यांना त्यांचे उत्पादन विकण्यास मदत करण्यासाठी पंतप्रधान मोदींनी राष्ट्रीय कृषी बाजार पोर्टल सुरू केले.| The National Agriculture Market Portal was launched by PM Modi to help farmers sell their produce.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शुक्रवारी सांगितले की त्यांचा विश्वास आहे की राष्ट्रीय कृषी बाजार National Agriculture Market (e-NAM) प्लॅटफॉर्मच्या मदतीने, शेतकरी त्यांच्या उत्पादनांसाठी कुठे, केव्हा आणि किती शुल्क आकारायचे हे निवडण्यास सक्षम होतील, ज्यामुळे ग्राहकांवरील भार कमी होईल.

“मला विश्वास आहे की माझे शेतकरी आता त्यांचे उत्पादन कुठे, कधी आणि कोणत्या किंमतीला विकायचे हे ठरवतील. आणि मला विश्वास आहे की ग्राहकांवर कोणताही भार पडणार नाही,” असे पंतप्रधानांनी एका निवेदनात म्हटले आहे. राष्ट्रीय कृषी बाजार National Agriculture Market (e-NAM ही एक संपूर्ण भारतातील इलेक्ट्रॉनिक ट्रेडिंग साइट आहे जी सध्याच्या कृषी उत्पन्न बाजार समितीला Agricultural Produce Market Committee (APMC-एपीएमसी) मंडईंना जोडते जेणेकरून कृषी मालासाठी एकसंध राष्ट्रीय बाजारपेठ निर्माण होईल, असे कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या एका वृत्तात म्हटले आहे.

e-NAM पोर्टलची उद्दिष्ट्ये –

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 14 एप्रिल 2016 रोजी सुरू केलेले e-NAM संपूर्णपणे केंद्र सरकारद्वारे समर्थित आहे आणि कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या अंतर्गत Small Farmers Agribusiness Consortium(SFAC) द्वारे व्यवस्थापित केले जाते. e-NAM प्लॅटफॉर्म शेतकऱ्यांना ऑनलाइन स्पर्धात्मक आणि पारदर्शक किंमत शोध यंत्रणा आणि ऑनलाइन पेमेंट सुविधेद्वारे त्यांची उत्पादने विकण्यास प्रोत्साहित करते. “e-NAM पोर्टल सर्व APMC-संबंधित माहिती आणि सेवांसाठी संपर्काचा एकच बिंदू ऑफर करते. यामध्ये इतर गोष्टींबरोबरच, वस्तूंची आवक, गुणवत्ता आणि किंमत, खरेदी आणि विक्री ऑफर आणि थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात ई-पेमेंट सेटलमेंटचा समावेश आहे.”

मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार “एकात्मिक बाजारपेठांमध्ये प्रक्रिया सुव्यवस्थित करून, खरेदीदार आणि विक्रेत्यांमधील माहितीची विषमता दूर करून आणि वास्तविक मागणी आणि पुरवठ्यावर आधारित रिअल-टाइम किंमत शोधला प्रोत्साहन देऊन कृषी विपणनामध्ये एकसमानतेला प्रोत्साहन देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.” मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, e-NAM ची इच्छा आहे की प्रथम राज्य स्तरावर आणि नंतर संपूर्ण देशभरात, एक सामायिक ऑनलाइन मार्केट प्लॅटफॉर्म वापरून, ज्यामुळे संपूर्ण भारतातील कृषी वस्तूंच्या व्यापाराला चालना मिळू शकेल.

हे मार्केटिंग/व्यवहार प्रक्रिया सुव्यवस्थित करण्याचा आणि बाजाराची कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी सर्व बाजारपेठांमध्ये एकसमान बनवण्याचा प्रयत्न करते. मंत्रालयाने असेही नमूद केले आहे की अधिक खरेदीदार/बाजारांपर्यंत ऑनलाइन प्रवेशाद्वारे शेतकरी/विक्रेत्यांसाठी चांगल्या विपणन संधींना प्रोत्साहन देणे, शेतकरी आणि व्यापारी यांच्यातील माहितीची विषमता दूर करणे, शेतीमालाची वास्तविक मागणी आणि पुरवठ्यावर आधारित चांगली आणि वास्तविक वेळ किंमत शोधणे हे उद्दिष्ट आहे. वस्तू, लिलाव प्रक्रियेतील पारदर्शकता, उत्पादनाच्या गुणवत्तेशी सुसंगत किंमती, ऑनलाइन पेमेंट आणि विपणन कार्यक्षमतेत योगदान देणारे इतर घटक यात सामील आहेत.

खरेदीदारांद्वारे सूचित बोलीला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि ग्राहकांना दर्जेदार उत्पादनांची उपलब्धता वाढविण्यासाठी गुणवत्ता हमी देण्यासाठी गुणवत्ता परीक्षण प्रणाली तयार करणे हे त्याचे दुसरे ध्येय आहे. मंत्रालयानुसार, 31 मार्च 2023 पर्यंत 1.75 कोटी पेक्षा जास्त शेतकरी आणि 2.43 लाख व्यापार्‍यांनी e-NAM प्लॅटफॉर्मवर नावनोंदणी केली आहे. e-NAM प्लॅटफॉर्मवर, 2,575 FPO ऑनबोर्ड झाले आहेत आणि 2.50 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार मूल्य आहे अशी नोंद करण्यात आली आहे. 16 मार्च 2023 पर्यंत,e-NAM प्लॅटफॉर्म 23 राज्ये आणि चार केंद्रशासित प्रदेशांमधील 1361 मंडईंसह इंटिग्रेटेड केले गेले आहे.

प्लॅटिनम पुरस्कार विजेता e-NAM

याशिवाय, कृषी मंत्रालयाच्या (e-NAM) कार्यक्रमाला नागरिकांच्या डिजिटल सक्षमीकरण श्रेणीमध्ये (Digital Empowerment of Citizens Category ) प्लॅटिनम पुरस्कार (पहिला) मिळाला आहे.e-NAM च्या मुख्य फायद्यांमध्ये वाढीव बाजारपेठेतील सुलभतेसह पारदर्शक ऑनलाइन व्यापार, उत्पादकांसाठी चांगल्या आणि अधिक स्थिर किंमतींच्या प्राप्तीसाठी रीअल-टाइम किंमत शोध, खरेदीदारांसाठी कमी व्यवहार खर्च आणि e-NAM वर वस्तूंच्या किमतीच्या माहितीची उपलब्धता यांचा समावेश e-NAM मोबाइल app मद्धे होतो.